Arkadaşlar Bitki akvaryumu kurulumu ve bitki üretimi gibi bir çok konuda sorular alıyorum.Burada bu soruların cevaplarını ve şahsi deneyimlerimi paylaşmayı uygun gördüm.Zaman zaman ilaveler yapacağım. Bu bölümde deneyimlerimden edindiğim bilgiler yanında aslında tüm bilgilerimin kaynağı Akvaryum com. sitesi dir.Site içinde " Bitkiler ve Bitki Akvaryumu" başlığı altında toplanmış taban kurulumu,aydınlatma seçenekleri,yosun,gübreleme,bitki seçimi ve bakımı gibi bir çok konuda uzmanların görüşleri,üyelerin paylaşımları ve bir çok yabancı siteden çeviriler vardır.
Yazımda bitki akvaryumu kurulumu ile ilgili profosyonel çözümlerden çok "düşük bütçeli çözümler" bulacaksınız.Aslında bunlara çözüm demekte doğru olmaz,çünkü bir çok bitki akvaryumu sahibi midye kumunda bitki olmaz,gübresiz yaşamaz gibi kesin yargılara sahip.Onların görüşlerine saygı duymakla birlikte,burada sadece fotolarda göreceğiniz akvaryumlara kullandığım malzemeleri ve uyguladığım metodları yazacağım.Yazılarım; düşük bütçeyle bitki akvaryumu kurmak isteyen arkadaşlar için fikir olabilirse ne mutlu.....................
Bitki akvaryumu kurmaya karar verdiğimde ;çok uzun süre araştırma yaptım,tüm siteleri gezdim ve tüm yazıları okumaya çalıştım.Tabiki sitemizde bu bilgiler fazlasıyla vardı " Bitkiler ve Bitki Akvaryumu" başlığı altında toplanmış yazıları okumam 1 aydan çok zamanımı aldı.Süre geçtikçe değişik görüşleri mukayese edecek duruma geldiğimi farkettim.Eşim ve eniştemle birlikte 2 tane akvaryum yaptık ve süreç başladı.................................

Bitki Akvaryumu:...................

Burada düşük bütçede yeni bir bitki akvaryumu kurmak isteyen amatör arkadaşlara deneyimlerimi anlatacağım......................

Akvaryum ölçüleri:Akvaryumunuzun ölçülerini, aydınlatma seçeneğinize göre yapmanız çok önemli............
Akvaryumun Boyu:Standart T8 florasanlar 60-90 ve 120 cm dir..florasanların uçlarına gelecek bağlantılarıda hesaplayarak 5-10 cm farkla 70-100-130 cm akvaryum boyu uygun olacaktır.Ara değerlerde florasanlarda vardır fakat çoğunun fiyatları pahalı,marka seçenekleri azdır ayrıca bulmasıda kolay değildir.................
Akvaryumun Eni:Görsellik,dekor,derinlik hissi gibi bir çok sebepten dolayı satılan standart akvaryumlardan çok daha fazla ene sahip akvaryumlar istemekteyiz.Yukarıdaki ölçülere göre 35-40-50 cm en ideal en ölçüsüdür........................
Akvaryumun Yüksekliği:Bitki akvaryumu için yükseklik önemlidir.Eğer özel aydınlatmalar kullanmayacaksak 50-60cm den daha yüksek akvaryum önermiyorum.Ayrıca daha yüksek akvaryumda tabana müdahale etmek gittikçe zorlaşacaktır.Çıkan bir bitkiyi yada düşen bir kayayı yerine koymak eziyet olacaktır.Ayrıca T8 Florasanın etkili menzilide bu ölçüden fazla değildir......................
Not:Akvaryumu koyacağınız zeminin sağlam olması ve oynamaması çok önemlidir 100lt lik küçük bir akvaryum bile içine koyacağınız kum,kaya,su ve kendi ağırlığıyla birlikte 200 kg mı bulmaktadır. Akvaryumu zemine yerleştirmeden önce akvaryumun altına sıkıştırılmış strafor koymanız zorunludur............
Not:Piyasada satılan standar akvaryumlarda bu özel ölçüleri bulmak pek mümkün değildir.Bu yüzden ölçüleri belirleyerek deneyimli birine yaptırmanız gerekir.Akvaryumunuzun cam kalınlığı,kayıt-kuşak gerekliliğini kontrol etmeyi unutmayınız .......................
Aydınlatma:Akvaryunuzun ölçülerine göre aydınlatma miktarını ve türünü belirlemelisiniz.Mesela ben 70x40x40 cm ölçüsündeki akvaryumuma 3 adet 60cm(18 watt) likT8 Florasan kullanıyorum.T8 Florasan seçimi:Farklı Kelvin değerlerindeki lambaları kullanarak daha verimli sonuçlar alırız.Bitkilerin kullandığı değerler genelde 4500 kelvin le 10 000 kelvin arasıdır.Bu miktarların altıda,üstüde bitkiler için ideal değildir.Bitki için üretilmiş bir çok markanın bir çok florasanı vardır ben burada kullandığım uygun fiyatlı florasanlardan bahsedeceyim................
1.Seçenek:Sylvania Gralux-Sylvania Aqastar-Sylvania daylıght start .....................
2.Seçenek:
Philps Aquerella-Philps daylıght-Philps Aqastar
3.Seçenek.
Osram flore- Philps TL-D 965 Prox - Philps TL-D 950 (Beyaz,gri ve kirli yeşil ağırlıklı renk)........................
Aydınlatma Süresi:Kesintisiz 10-12 saat.Timer yardımıyla sabah 8.00 açılan ışıklar 18.00 da kapanıyor.............
Not:4 saat açık 2 saat kapalı tekrar açıp tekrar kapamayı bende denedim yosun oluşumunda herhangi bir değişim olmadı.Madem aydınlatmada güneşi taklit ediyoruz güneş bir doğup bir batmıyorsa bunada gerek yoktur diye düşünüyorum.Ayrıca sürekli açılıp kapanan florsanlarında ömrü kısalacak ,elektrik sarfiyatı bir miktar artacaktır.
Not:Akvaryum yüksekliği 60 cm nin üzerinde ise T5 florasan veya Metal Halide kullanmak gerekecektir
Not:Led yeni yeni kullanılmaya başlayan bir sistemdir yeşil ağırlıklı bitkilerde işe yarasa da kırmızı bitkilerde aynı etkiyi yaratmamaktadır.Kullanım ömrü,az elektrik sarfiyatı gibi bir çok sebepten dolayı takip ettiğim bir sistemdir.
Not: Florasanları 1 yıl arası değiştiriyorum.Bütçeniz uygunsa değişimi daha sıkta yapabilirsiniz.Sık değişen florasanlar bitki gelişimine katkı sağlayacak renk yoğunluğunda fark yaratacaktır................
Not: Eğer akvaryumunuz doğru aydınlatılmıyorsa bitkilerde renk bozukluğu,gelişim ve form dengesizlikleri görülür.Mesela aldığınız tilki kuyrukları koyu yeşil ve sık formda ışığınız yeterli ve doğru değilse; renk açık yeşile döner,yaprak arası mesafe açılır.Yada güller kırmızı yada pembe renginden yeşil rengi alır.Bu olumsuz şartların devam etmesi bitki kayıplarına sebep olur.....................
Not:Saz gibi bakımı kolay bitkiler tasarruflu ampuldede gelişim sağlamaktadır
Not:Alacağınız balans elektronik ve sargılı olarak 2 çeşittir.Sargılılar çok daha uzun ömürlüdür fakat ağırdır ve çok yüksek ısı üretir.Elektronik olanlarsa özellikle çin malı olanlar çok hızlı yanmaktadır.Kaliteli elektronik balans uzun vadede çok daha ucuza gelecektir.Ayrıca 2 tane florasanı aynı anda çalıştıran balanslar vardır ..................
Taban Kumu:Bütçeyi en çok sarsan bölüm taban kurulumudur.Taban kumuyla ilgili bir çok firmanın ürettiği kumlar vardır.Hiç birini kullanmadım çünkü hesapladığım zaman 100 lt lik bir akvaryum için bile çok yüksek maliyetler çıktı.Tabana koyduğum kum En altta lav taşı üzerinde inşaat kumu,deniz kumu,midye kırığı gibi bulduğum her çeşit kumu koydum.Taban kumu kalınlığı: 5-6 cm arasında tutulması substrat oluşumu için yararlıdır............................
Not:Deniz kumu,göl kumu,dere kumu,inşaat kumu,silis kum gibi bir çok kumu akvaryumlarımda kullandım baktığım 20 çeşite yakın bitki türü sorunsuzca yaşadı.Forum içinde edindiğim bilgiler doğrultusunda bu kumlara baştan tuz ruhu döktüm çoğu köpürdü yinede baktığım bu bitkilerde herhangi bir sorun gözlemlemedim
Not:Dip çekimi yapmıyorum,balık dışkılarının ve kumda oluşan bakterilerin bitkiler için gübre niteliği taşıdığından tabana müdahale etmiyorum...................
Not:Doğadan toplayacağınız kumların kimyasallarla kirletilmemiş olması,temiz yerlerden alınmış olması ve çok iyi yıkanması gerekmektedir. ..................
Gübreleme:Bitkiler besinlerini yapraklar ve kökler yardımıyla sudan alır.Onlara yapılacak gübre takviyesi gelişimi hızlandırmak,form kazandırmak gibi bir çok işe yarar.Gübre eksikliği yapraklarda defarmasyon,sararma,delinme,lekelenme gibi bir çok şekilde görünebilir.Fakat gübrede başlı başına yarar sağlamaz eğer ışığınız yetersiz,taban kumunuz ince ve değişik katlardan oluşmamış ise,suda yeterli miktarda CO2 yoksa attığınız gübre çoğu zaman bitkilerden çok yosunların çoğalmasına sebep olur..................
Sıvı Gübreler:Firmalar çeşitli gübreler üretmişler karma gübrelerin yanında demir,potasyum gibi maddelerin takviyeleride vardır.Bir çok markanın gübresini kullandım fakat normal bitki gelişiminden çok yosunlanma oldu.. Gübre kullanmıyorum bitkiler mükemmel formda yavaş gelişse de yosun sorunu olmuyor.....................
Misket gübre:İlk kurulumda tabanda gübre yatağı oluşana kadar kullandım daha sonra kullanımı kestim.Balık dışkıları,atılan yemler ve tabanda biriken bakteriler kısmi olarak bu görevi yerine getiriyor diye düşünüyorum.
.........................
YOSUN:Akvaryumlarımızda istenmeyen değişik türleri olan oluşumlardır.Fakat akvaryum döngüsününde bir parçasıdır.Sonuçta yosun yiyen bir çok canlıda akvaryumlarımızda mevcuttur.Bir çok balık türü,salyangoz yosunlarla beslenir ve bitkisel ihtiyaçlarını karşılar.Ön cam haricinde yosun silmiyorum.Akvaryumlarımda bulunan salyangoz türleri,canlı doğuranlar ve vatozlar büyük miktarda yosun oluşmasına izin vermiyorlar.......................
Salyangoz:Akvaryumlarımızda istenmeyen bir başka oluşumda yayılımcı küçük salyangozlardır.Bunların aşırı üremesi görsel açıdan sorundur.Fakat bu doğal döngü içinde bu canlılarında bir yeri vardır.Fazla üreyen salyangozları ezerek balıklara verebilirsiniz bu doğal ve temiz bir protein kaynağıdır.Ayrıca katil salyangoz,çizgili salyangozlar,makrekante,botya gibi balıklar salyangoz yiyen canlılardır.Kesinlikle kimyasal ilaç önermiyorum. .................

CO2:Bitkiler bildiğiniz gibi sudaki karbondioksiti alıp oksijen verirler.Ve buda fotosentez döngüsüdür..Suda yeteri düzeyde CO2 yoksa yada oksijen seviyesi yüksek miktardaysa fotosentez yavaşlar.Fotosentezde bitkinin gelişimi demektir...Akvaryuma dışarıdan CO2 takviyesi yaparak sudaki CO2 miktarını çoğaltmak mümkündür.Profosyonel anlamda bir C02 sisteminin maliyeti çok yüksektir.El yapımı(DIY) sistemlerse CO2 miktarını aynı düzeyde tutmada yetersizdir.Mayalı sistemde bir çok küçük kaza olabilir ve sürekli bir uğraştır.Arkadaşlarımız yeni önerilerle bu sistemide geliştiriyorlar takip etmede yarar vardır.Ben şahsen kullanmıyorum.Fakat içerideki CO2 yi korumamak içinde hava motorunu açmıyorum,yüksek debide filtre çalıştırmıyorum................
Bitki Seçimi:Tüm hazırlıklar yapıldı ve sıra bitki koymaya geldi 100 lerce tür bitkiden hangisini almalı?Öncelikle görerek almak tabiki en iyisidir.
Akvaryumunuzun koşulları iyi bilinmeli, ışıklandırma sisteminiz az yada orta düzeydeyse ona göre bitki seçimi yapılmalıdır.(Genelde kırmızı bitkiler çok ışık isterler)*Bazı bitkiler diğer türlere göre daha dayanıklıdır,daha hızlı ürerler,daha az ışık isterler...Anabias türler,Saz,Tilki kuyruğu,subulata,Java Moss,Crypto Broun,Wenditti ,micra,bacopa minore aklıma ilk gelenler ışığınız yeterli düzeydeyse bu bitkilere Gül çeşitleri,,Burgulu Saz,Rotala,Zeytin türleri,Tütün,Crypto ,Amazon,sesiflore,cabomba ilave edilebilir.Bu bitkiler özel ışık,CO2,gübre olmaksızın sorunsuzca çoğalırlar.......*Alacağınız bitkiler genel olarak yapraklar diri,doğal renginde,deliksiz,sararmamış,buruşmamış,yosunsuz olmalıdır..........*Türe göre kök gelişimi süreç açısından önemlidir.Budama değil köklü bitkiler tercih edilmelidir..........
Peki bitki nereden alınmalıdır?................
Bitki satış siteleri,akvaryumcular,hobiciler..............*Eğer görerek alma şansınız yoksa bir çok sitede veya formda bitki bulabilirsiniz, ancak fotolarını gördüğünüz bitkilerle gelenler aynı olmayabilir; bunu defalarca acı şekilde tecrübe ettim.Almadan önce muhakkak satıcıyla konuşup fotoda görünen bitkiyle gelecek bitkinin aynı boy,form ve türde olup olmadığını sorunuz ve ikna olmadığınız,teminat almadığınız bir alış verişi gerçekleştirmeyiniz.*Genel olarak hobici ürettiği bitkiler akvaryumunuza çok daha hızlı adapte olurlar. ..............
Akvaryum koşullarında doğup büyüyen bitkilerin ortam değişikliklerine daha uyumludur.Profosyonel üreticilerin çoğu havuzlarda yada sera benzeri ortamlarda bitki üretir.Direk yada dolaylı güneş gören bitkiler çabucak renklenir,özel gübrelerle hızla büyür..İthal edilenlerse çoğu benzer ortamlarda üretilmiş yada direk olarak doğadan toplanmıştır.Bu bitkileri akvaryumunuza koyduğunuz zaman renk kayıpları,yaprak dökümleri,şekil farklılıklarıyla başlayan zorlu bir uyum sürecine girerler..........
Not:İnternet ortamından alacağınız bitkilerin fotoğrafları genelde başka sitelerden alınmış fotoğraflardır.Bende bu fotoğraflara aldanarak çoğu hüsran olan alış verişler yaptım.Alıntı fotoğraflı ürünleri seçerek risk aldığınızı unutmayın.Bazı satıcılarsa kendi akvaryumlarının fotoğraflarını koyarlar ..bunlar bir zamanlar akvaryumun durumunu gösteren fotolardır şu anki durumunu bilemeyiz..............
Kısaca ilanın altında "fotoğraflar alacağınız bitkinin gerçek fotosudur,gönderilecek bitkiler fotodakilerdir"gibi bir yazı ve sözlü teminat veren satıcılar tercihiniz olsun derim................

Bitki ekimi:Bitkiyi ekmeden önce kararmış,yırtılmış yapraklar koparılmalıdır.Aşırı uzayan kökler budanabilir.Akvaryumunuza ekeceğiniz bitkileri belirli bir plana göre ekmelisiniz.Genelde uzun boylu bitkiler arka plana ,bodur türler öne ekilir.Bunda amaç bitkilerin birbirlerinin ışığını engellememesi dir.Bazı türler daha fazla ışık ister bunları aydınlatmanın en yoğun olduğu bölgeye dikmelisiniz, az ışık isteyen bitkilerse akvaryumda gölgede kalmış kısımlara dikilebilir.Bazı bitkiler suyun üzerinde köksüz olarakta yaşar (Riccia,su mercimeği,Pistia gibi) bunlar uygun ortamda hızla büyür ve aşağıya ışık gitmesine engel olur.Bazı türlerse büyük yapraklar çıkararak su yüzeyini kaplar...Tür seçiminiz buna uygun olmalıdır. ................
Not:Güzel bir Peysaj akvaryumun görselindeki etkiyi arttırır kaya ve kütüklerle süslenmiş bir akvaryum bitkilerle çok daha doğal bir ortam oluşturur.Yavru balıklara saklanacak yerler gerekir,doğum yapacak balıkların sakin köşelere ihtiyacı vardır.Akvaryumunuzun en azından bir köşesine yoğun şekilde saz veya tilki kuyruğu gibi bitkiler ekerek bu alanları oluşturabilirsiniz
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Not:Akvaryumlarında Ciklit ve Japon balığı bakan arkadaşların bitki seçimi hakkındaki sorusuna gelince ...Sert yapraklı,hızlı üreyen,dayanıklı bitkileri seçmenizi öneririm derim. Saz,Anabias türleri,Criptokonit,Tilki kuyruğu, ilk aklıma gelenler.Eğer kazıcı Ciklit türleriniz varsa aynı bitkileri verniksiz toprak saksılarda tutabilir veya köklerin diplerine iri taşlar koyarak kazmayı engelleyebilirsiniz.Balıklarınıza haşlanmış ıspanak,brokoli,lahana,kabak,salatalık gibi sebzeler verirseniz bitkisel ağırlıklı beslenen balıklar bitkilerden çok bu yemlerle ilgilenecektir.Balıklar günlük olarak dışarıdan taze sebze alacağını anlarsa bitkileri yemez diye düşünüyorum.Bendede aynen böyle oldu bir çok çeşit bitki olan akvaryumumda bitkilere hiç bir şey yapmadılar.Tabi bu benim tecrübem. Her şeye rağmen bitkilerin bir kısmı yenilse de bitkilerin su değerlerinin dengelenmesi,balıkların stres seviyelerinin düşmesi ,zehirli maddelerin emilimindeki faydaları tartışılmazdır............
Not:Aldığınız bitkilerin akvaryumlara bir adapte süreci vardır,çünkü şartlar tamamen değişmiştir.Su değerleri,kum,ışık,gübre bunların başındadır.Bu süreç içerisinde yapraklarda buruşma,eski yapraklarda dökülme veya renk farklılaşmaları görülebilir.Hatta diyebilirim ki akvaryumlarımın tamamının kumu, ışıklandırması , filtresi aynı olmasına rağmen ; örneğin bir akvaryumumda gayet hızlı çoğalan Subulata veya Cripto diğer akvaryumuma koyunca çoğalmıyor, hatta bir süre sonra ölüyor.Aynı şekilde sizlerde seçeceğiniz bitki türlerinin bazılarında başarılı olup,bazılarını da kaybedebilirsiniz.Zaman, sabır ve şans gerektiren bu süreçte herkese başarılar dilerim....................
Not:Arkadaşlar her bitkinin ışık ihtiyacı farklıdır .Anabias gibi özel türler hariç çoğu bitkinin gelişimi ışığın gücüne bağlıdır.Mesela aldığınız güller ilk aşamada kırmızı yada pembe renklidir,fakat ışığınız azsa yeni çıkan yapraklar yeşil olacaktır.Yada tilki kuyrukları aldığınızda yaprakları sık ve koyu yeşildir ışığınız azsa yapraklar zamanla açık yeşil olur ve yaprak araları açılmaya başlar.Doğru ışıkla orantılı bitki tekrar eski formunu kazanır................................

Kurmaya çalıştığımız akvaryumda bir ekosistem oluşturmak çok önemlidir.Salyangozu,yosunu,balığı,bitkisi,kumu....hepsi bu sistemin parçalarıdır.Temizlik yaparken çok fazla yosun silersek salyangozlar yeterli besin bulamaz,salyangoz olmazsa taban havalanmaz,yosun yenmez,yosun olmazsa balıklar doğal bir besin kaynağından mahrum kalır....birbirini tamamlayan bu döngüye mümkün mertebe müdahale etmemekte yarar vardır.

Arkadaşlar İnternette gördüğünüz o mükemmel bitkili akvaryum fotoları unutmayınki uzun bir sürecin ürünüdür.Yeni kurulan bir akvaryumun suyunun,kumunun oturması...bitkilerin köklenip ortama adapte olması,gelişmesi en az 6 ay zaman ister.Bu süreci sabırla beklemeli ve akvaryumumuzun başına geçtiğimizde dikkatli gözlemler yaparak problemleri başlarken çözmeliyiz. ...............